WASHİNGTON, 2 Aralık, 2010 (IPS) – Kongrede Cumhuriyetçilerin çok daha sert muhalefetiyle karşılaşmasına az zaman kala başkan Barack Obama, Rusya’ya imzalanan Yeni Stratejik Silah Azaltım Anlaşması’nın (START) Senato’da onaylanmasını öncelikli olarak ele alıyor gibi görünüyor.
Anlaşmanın onaylanması için sadece Cumhuriyetçilerin nükleer silahlanma programına daha fazla kaynak aktarılması talebini karşılamakla kalmadı, aynı zamanda, federal bütçe açığına karşın muhalefetin isteği doğrultusunda yüksek gelirliler için varolan vergi kesintilerini de uzatma kararı aldı.
Ayrıca, aralarında geçmiş beş Cumhuriyetçi yönetimde görev almış beş dışişleri bakanının da olduğu Cumhuriyetçi dış politikanın önemli isimlerinden de büyük ölçüde yardım alıyor.
Eski bakanlar Henry Kissinger, George Shultz, James Baker, Lawrence Eagleburger ve Colin Powell, Perşembe günü Washington Post’ta yayınlanan bir makalede yani anlaşmanın &com;açıkça ulusal çıkarlara uygun olduğunu&com; ve onaylanması gerektiğini vurguladı.
Nixon, Ford, Reagan, George H.W. Bush ve George W. Bush döneminde görev yapan beş isim eski başkanların da &com;nükleer silahların sayısını şeffaf ve izlenebilir bir şekilde azaltmanın nükleer felaket riskini azaltacağını; ABD’nin Sovyetler Birliği ve ardından da Rusya’yla ilişkilerinin istikrarını artıracağını kabul ettiklerini&com; öne sürdü.
Buna karşılık anlaşmanın geleceği halen belirsiz. Bundan bir ay sonra göreve başlayacak yeni Kongre’de sayıları artacak sıkı yeni- muhafazakarlar ve aşırı sağcı Cumhuriyetçiler, diğer konuların yanı sıra her iki ülkenin cephanelerindeki uzun menzilli füzelerin sayısının 2 bin 200’de 1 550’e düşmesini öngören anlaşmaya inatla karşı durmaya devam ediyor.
Anlaşma aynı zamanda iki tarafın karşılıklı incelemelerde bulunmasını da yeninden hayata geçirecek. Geçen yıl süresi dolan eski anlaşmayla birlikte incelemeler de sonlanmıştı.
Anlaşma karşıtları esas olarak denetleme düzeneğinin yetersiz olduğunu öne sürüyor ve Washington’un İran, Kuzey Kore ya da Rusya’nın kendisi gibi düşmanlarına karşı füze savunma sistemleri oluşturma yeteneğinin kısıtlanacağını söylüyor.
Aşırı sağcı Heritage Vakfı’ndan Ed Meese ve yeni- muhafazakar American Enterprise Enstitüsü’nden Richard Perle Perşembe günü Wall Street Journal’da yayınlanan makalede &com;Başkan Reagan silah kontrolü konusunda ABD’nin kazanmak için hareket etmesi ve güçlü bir pozisyondan pazarlık etmesi gerektiğini biliyordu&com; dedi.
Meese savcı ve Ronald Reagan’ın siyasi danışmanı olarak çalışmıştı. Perle de aynı yönetimde savunma bakanı yardımcılığı yapmış, silah kontrol görüşmelerinde de sorumluluk üstlenmişti.
İkiliye göre, &com;ABD’nin bu eksikli anlaşmayı geçirmek için Rusya’ya verdiği karşın&com;, Obama ve aydınlanmış Cumhuriyetçilerin anlaşmanın onaylanması için çağrıda bulunması &com;pişkince bir yanlışın savunulması&com;ndan ibaret.
ABD anayasasına göre bir anlaşmanın onaylanması için Senato’nun üçte ikisinin -100 kişiden 67’sinin- oyu gerekiyor. Hali hazırdaki Senato’da Demokratların 58 sandalyesi var, yani Obama’nın dokuz muhalif oya ihtiyacı bulunuyor.
Öte yandan, şu ana kadar sadece Dış İlişkiler Komitesi üyesi, Indiana eyaleti senatörü Richard Lugar anlaşmaya güçlü desteğini açıkladı. Bununla birlikte yarım düzine senatör daha uygun koşullar olduğu takdirde destek verebileceklerini gösterdi.
Fakat yeni Kongre göreve başladığında Demokratların çoğunluğu önemli oranda ortadan kaybolacak. Çoğu analist anlaşmanın yine de onaylanabileceğini ancak başkanın siyasi sermayesinden daha fazla harcama yapması gerekeceğini vurguluyor.
Nükleer konularına verdiği açık önemden dolayı Obama hali hazırda fazlasıyla harcama yapmış durumda.
Anlaşmayla ilgili Cumhuriyetçilerin sözcüsü konumunda bulunan senatör John Kyl’le yapılan müzakerelerde Beyaz Saray yönetimi beş yıllık nükleer silah modernizasyonu projesinin 80 milyar dolarlık bütçesine 4,1 milyar dolar daha eklemeyi kabul etti.
Yönetim, Kyl ve diğer Cumhuriyetçilerin geçen ay hala modernizasyon projesi ve füze savunma sistemi konusunda şüpheleri olduğunu, anlaşmayı görüşmek için de bu yıllık zaman kalmadığını söylemesiyle şaşkınlığa uğradı.
Çarşamba günü yayınlanan bir mektupta ülkenin önde gelen üç nükleer laboratuarının yöneticileri Lugar ve Senato Dış İlişkiler Komitesi başkanı John Kerry’ye &com;Yeni START anlaşmasının, 1 550 stratejik savaş başlığı sınırı getirerek, güvenlik ve etkinlikten ödün vermeden Amerika’nın nükleer caydırıcılığını korumasını sağlayacağı konusunda yeterli güvence ve kabul edilebilir riskler sunduğunu&com; vurgulayarak bu plandan &com;çok memnun&com; olduklarını söyledi.
Anlaşmayı savunanlar bilim insanlarının verdiği güvencenin onay için yeterli destek sunduğunu söylese de, Obama durumu garantiye almak için fazlasını yapmaya hazır görünüyor.
Hali hazırda ülkenin en varlıklı kesimleri için Bush döneminde getirilen vergi indirimlerini korumayı önceliği olarak gören Cumhuriyetçiler de anlaşmaya angaje olmadan önce Obama’nın bu konuda geri adım atmasını bekliyor. 11 Eylül saldırılarının hemen ardından getirilen vergi indirimleri bu ay sona erecek.
2008 seçim kampanyasında 250 bin dolardan az kazanan hanelerin vergi yükünü artırmamayı vaat ederken, vergi indiriminin kalkmasıyla önümüzdeki yıllarda federal bütçe açığının birkaç milyar dolar azalacağını hesap ediyordu.
START’ı onaydan geçirmek için bu konuda taviz vermeye gösterdiği heves, taraftarları arasında da hayal kırıklığına yol açtı.
E. J. Dionne Washington Post’taki haftalık köşesinde &com;Evet, Senato yıl sona ermeden yeni anlaşmayı onaylamalı&com; diye yazdı. &com;Ama başkanın bir ana dış politika girişimini sonuca ulaştırmak için vergi indirimi önermek zorunda kalması bu ülke hakkında ne söylüyor?&com;
Bununla birlikte Obama’nın vergi indirimi konusunda esnek davranabileceğini söylemesiyle Kyl da dâhil, Senato’daki Cumhuriyetçiler yıl sona ermeden anlaşmanın onaylanabileceğini belirtmeye başladı.
Öyle ki, yeterli sayıda Cumhuriyetçinin desteğini aldıklarını düşünen yöneticiler, vergi indirimi konusunun çözülmesinin ardından anlaşmanın onay için önümüzdeki hafta kadar erken bir tarihte gündeme gelebileceğini söyledi.
&com;Bu iki adımlı bir süreç&com; diyen Lugar ekledi: &com;START’ı yaptığımız zaman vergileri de ele alırız.&com;
* Jim Lobe’un ABD dış politikası üzerine blogu http://www.lobelog.com adresinde okunabilir.
INTER PRESS SERVICE NEWS AGENCY - TÜRKÇE
